Something to spoil your appetite

Ik kom af en toe bij McDonald’s of Quick. Maar net genoeg om te beseffen dat al dat lekkers genoeg calorieën bevat om me een hele week gaande te houden. Maar het is zo lekker meneer. Natuurlijk zal ik niet de eerste en zeker niet de laatste zijn die dit opmerkt. Zo ook ene Eric Schlosser, de auteur van het boek Fast Food Nation. Schlosser opent zijn boek met cijfers waarvan ieders mond wellicht even openvalt. McDonald’s heeft maar liefst 28.000 restaurants, verspreid over de hele wereld. Daarnaast is de keten de grootse inkoper van vlees en aardappelen en het is een van de grootste distributeurs van speelgoed. U weet wel waarover het hier gaat. Stel u even voor: u staat aan de kassa, klaar om uw bestelling door te geven. De kleine nozem van het koppel dat langs u staat ligt al tien minuten lang onafgebroken op de grond te krijsen. Het arme schaap krijgt geen Happy Meal van mama en papa want er zit toch enkel maar prul in die doosjes waarvan de helft toch niet opgegeten wordt. U ergert zich meer en meer aan dat kleine joch en maakt alvast grote ogen naar de omstaanders die hoorbaar zuchten. Uiteindelijk zeggen de ouders toe, om verdere schande te vermijden en de uk is plots stil. De moeder buigt het hoofd neer want haar lieftallig kind heeft alweer een prulletje van een speelgoed waarmee hij slechts het komende halfuur stil is. Daarna verdwijnt het ergens tussen andere rommel. U ziet het voor zich? Mooi zo.

Schlosser analyseert de fastfoodindustrie in de Verenigde Staten. Met verrassende gegevens als gevolg. Wist u bijvoorbeeld dat frieten die niet in rundervet gebakken worden maar in plantaardige olie, toch nog een rundsmaak meekrijgen dankzij de smaak- en geurindustrie. Een tweede leuk gegeven is dat hamburgers koeienstront bevatten. Wat zegt u, u heeft plots geen zin meer in een hamburger? Maakt u zich vooral geen zorgen, slechts in een op de zoveel gevallen gaat het mis. Bij het verwijderen van de ingewanden van de runderen kan de inhoud ervan vermengd worden met het verhakte vlees. Lekker toch. Het moest u maar net overkomen.

Verder brengt Schlosser de sociale en maatschappelijke wantoestanden aan het licht. De journalist verwijt de fastfoodindustrie de toenemende vetzucht van tegenwoordig. Volgens de Amerikaan richten de ketens zich vooral op mensen met lage inkomens. De eurodeals zoals ze hier in België heten hebben alvast genoeg aantrek. En ook het feit dat de ketens doorlopend open zijn, is verleidend genoeg om om drie uur in de namiddag even binnen te springen en een lekkere Big Mac binnen te werken. Cheeseburgers à volonté aan de schappelijke prijs van slechts een euro.

Wat het maatschappelijke aspect betreft bespreekt Schlosser de onmenselijke werkomstandigheden. U kan het best vergelijken met de lageloonlanden. Mexicaanse arbeiders vinden hun weg naar de Amerikaanse ketens waar ze vaak het slachtoffer worden van ongelukken want de arme stakkers kennen te weinig of zelfs geen Engels om de veiligheidsvoorschriften te kunnen lezen, laat staan dat ze hun rechten en plichten kennen.

Als u denkt dat dat de enige minpunten zijn aan deze miljoenen dollar industrie dan denkt u best twee maal na. Zeker als u weet dat de Amerikaanse overheid geen maatregelen kan treffen om slecht vlees van de markt te halen. De bedrijven kunnen tot mijn en uw grote spijt niet gedwongen worden om het vlees terug te roepen. De overheid ten tijde van president Bill Clinton had dit in de mot en wilde hier verandering in brengen maar helaas werd ze hierin verhinderd door de vleesindustrie.

U bent nog steeds niet van uw stoel gevallen? Wel hierdoor misschien wel. In een staat zoals Texas is het verboden om slechte dingen over landbouwproducten te vertellen. Zo werd de first lady van de Afro-Amerikanen, talkshowpresentatrice Oprah Winfrey, vervolgd omdat ze een programma maakte over de risico’s van vlees in Amerika.

U ziet het, de macht van de fastfoodketens in de Verenigde Staten is enorm. McDonald’s heeft bijvoorbeeld zesenveertig miljoen klanten per dag. Eén op acht Amerikanen heeft al eens in deze burgerketen gewerkt. Zo kreeg zelfs het ontstaan van grote ketens zoals Starbucks, Foot Locker en Gap de mooie benaming: McDonaldization. Misschien is zelfs de term disneyficatie hier van toepassing. Nee, ik weet bijna zeker dat de term gebruikt kan worden in deze context. Disneyficatie betekent dat niets is wat het lijkt, alles oogt mooier dan dat het in werkelijkheid is. De ingenieuze marketing die is opgebouwd rondom fastfoodketens zoals McDonald’s laat het gezond lijken terwijl u in werkelijkheid, zoals ik al besproken heb, koeienstront eet. De hamburger die u eet bevat vlees van honderden verschillende koeien en maakt zo de kans op bacteriën er niet bepaald kleiner op.

Schlosser bespreekt het allemaal in zijn boek. Dit werd zo goed onthaald dat het zelfs verfilmd werd. Met acteurs zoals Wilder Valderama en Greg Kinnear heeft Richard Linklater alvast zijn goede daad van de dag gedaan. Als u deze film gezien heeft, brengt u nooit meer een hamburger naar uw lippen. Dat de film de moeite waard is om uw hamburger voor te laten bewijst de nominatie voor de Gouden Palm van het filmfestival van Cannes. Blijft u toch bij uw oude gewoonten? Dan wens ik u nog een smakelijke fastfoodmaaltijd toe.